در این سری از مطالب وبلاگ آواشیمی صبا ما قصد داریم شما را با پلی ساکارید چیست؟ آشنا سازیم.
پلی ساکارید چیست؟
پلی ساکارید فراوان‌ترین کربوهیدرات موجود در غذاهاست. این ماده از پیوند واحدهای کوچک مونوساکارید ایجاد می‌شود و از مهمترین انواع پلی ساکاریدها می‌توان به نشاسته، سلولز و گلیکوژن اشاره کرد.
مهمترین جزء سازنده‌ی یک پلی ساکارید گلوکز است. گلوکز یکی از حیاتی‌ترین مواد مورد نیاز برای انسان، گیاهان و جانوران است و پلی ساکارید به عنوان منبع این ماده‌ی حیاتی شناخته می‌شود. گلوکز مهمترین قند آزاد در گردش خون انسان و جانوران است. این ماده به عنوان سوخت مغز، سلول‌ها و گلبول‌های قرمز به کار می‌رود و بدن با مصرف این ماده به تولید انرژی می‌پردازد.
گلیکوژن، یکی از شاخص‌ترین انواع پلی ساکارید، شکل ذخیره‌شده‌ی گلوکز در بدن انسان و جانوران است.
سه نوع مهم پلی ساکارید
– گلیکوژن: گلیکوژن برای اندوختن و ذخیره سازی انرژی در بدن جانوران به کار می‌رود و در جانوران پستاندار این ماده در کبد و عضله‌ها انبار می‌شود.
در مواقع نیاز بدن به انرژی، گلیکوژن توسط آنزیم‌های بدن به گلوکز تبدیل می‌شود و در صورت عدم نیاز بدن به انرژی نیز این ماده در ماهیچه‌ها ذخیره و انبار می‌شود.
گلیکوژن به طور طبیعی در غلات و حبوبات یافت می‌شود. سیب زمینی، عدس، نخود، لوبیا، برنج، سبوس، آرد جو و… از جمله مواد غذایی حاوی پلی ساکارید هستند.
– نشاسته: نشاسته شکل ذخیره‌شده‌ی قند در گیاهان است و در واقع این ماده معادل گلیکوژن در ارگانیسم گیاهی است. یعنی گیاهان قند اضافی خود را به شکل نشاسته ذخیره می‌کنند تا در مواقع نیاز، آن را به صورت گلوکز به مصرف برسانند.
نشاسته یکی از فراوان‌ترین مواد موجود در خوراکی‌هاست و گندم، ذرت، سیب زمینی، برنج و… از جمله مواد غذایی حاوی نشاسته هستند.
– سلولز: سلولز ماده‌ی تشکیل دهنده‌ی دیواره‌ی سلولی گیاهان است و این ماده اگرچه برای انسان قابل هضم نیست و ماده‌ای خوراکی به شمار نمی‌رود اما از کاربردهای صنعتی فراوانی برخوردار است.
تولید نخ و پارچه بافی و استفاده در صنعت پوشاک مهمترین کاربرد سلولز است و همچنین به شکل الیاف استریلیزه شده در پزشکی نیز کاربرد دارد.
علاوه بر این از سلولز در ساخت مواد منفجره، پلاستیک سازی، رنگ سازی و… نیز استفاده می‌شود.
انواع دیگر این ماده
مالتودکسترین: مالتودکسترین یک پلی ساکارید است که به عنوان افزودنی مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.
مالتودکسترین از نشاسته توسط هیدرولیز جزئی تولید می شود و معمولا به عنوان یک پودر خشک یافت می شود.
ماده مالتودکسترین راحتی قابل هضم است، که به سرعت به عنوان گلوکز جذب می شود و به نسبت درجه پلیمریزاسیون مقدار شیرینی متفاوت دارد.
از این ماده برای تولید نوشابه و آب نبات استفاده می شود و همچنین می تواند به عنوان یک افزودنی در انواع دیگر غذاهای فرآوری شده یافت شود.
پکتین: یکی از مفیدترین انواع پلی ساکارید ها ماده‌ای به نام پکتین است. پکتین نوعی فیبر است که تحت حرارت منبسط می‌شود و به ماده‌ای ژل‌مانند تبدیل می‌گردد و منبع اصلی این ماده میوه‌ها هستند.
تولید صنعتی پکتین معمولا از طریق افزودن اسید رقیق و داغ به پوست خشک مرکبات و تفاله‌ی انواع میوه‌ها انجام می‌گیرد. این فرآیند موجب می‌شود تا پکتین موجود در دیواره سلولی میوه‌ها به حالت محلول تبدیل شود و در نهایت ماده‌ی به دست آمده را با اتانول ترکیب می‌کنند تا به صورت رسوب ته‌نشین شود.
مهمترین کاربرد پکتین در صنایع غذایی استفاده از آن به عنوان غلیظ کننده و همینطور استفاده به عنوان ماده‌ی نگه دارنده است. پکتین فاقد هرگونه چربی است و یک ماده‌ی کاملا سالم محسوب می‌شود. به علاوه حالت ژل‌مانند پکتین موجب شده تا از آن به عنوان ماده‌ای اولیه برای تهیه‌ی انواع مربا، مارمالاد و ژله استفاده شود.
مهمترین کاربرد دارویی پکتین استفاده از آن در تولید داروهایی جهت کاهش کلسترول خون است. پکتین علاوه بر این در تنظیم فعالیت هورمون‌های مرتبط با کنترل قند خون نیز به کار می‌آید. پکتین در تهیه و تولید شربت‌های ضد سرفه نیز کاربرد دارد.
شرکت آواشیمی صبا با دارا بودن بیست سال سابقه در زمینه‌ی واردات مواد اولیه‌ی مورد استفاده در صنایع گوناگون، بالاترین کیفیت و بهترین خدمات را در این خصوص عرضه می‌کند.
