در این سری از مطالب وبلاگ آواشیمی صبا قصد داریم به معرفی دکستروز و انواع آن بپردازیم. این ماده نوعی کربوهیدرات است که به عنوان شیرین کننده و نگهدارنده مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه کاربردها ی این ماده را نیز شرح خواهیم داد.
دکستروز چیست؟
دکستروز نوعی کربوهیدرات است که به عنوان یک منبع انرژی توسط سلول‌های بدن به مصرف می‌رسد. ویژگی این قند گیاهی که به طور عمده از گندم و ذرت به دست می‌آید توانایی جذب سریع آن توسط بدن انسان است. هر گرم از این کربوهیدرات دارای انرژی‌ای به میزان چهار کیلو کالری است. تولید صنعتی این ماده از طریق تجزیه‌ی مولکول‌های نشاسته (استارچ) توسط آنزیم‌های تجزیه‌کننده صورت می‌گیرد. از این ماده به طور گسترده در تولید محصولات غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌گردد.
در ادامه به بررسی کاربردهای متنوع این کربوهیدرات خواهیم پرداخت.
کاربردهای دکستروز
این ماده به عنوان شیرین‌کننده، غنی‌کننده و نگهدارنده به انواع مختلف مواد غذایی افزوده می‌شود. شیرینی‌ها، بستنی، ماست، نوشابه، آب‌میوه‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا به میزان فراوان حاوی دکستروز هستند.
این ماده به شکل وسیع به عنوان داروی افزایش قند خون در صنعت داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده در ساخت محلول‌های افزایش قند خون که به شکل وریدی تجویز می‌شوند به کار می‌رود. همچنین به صورت ژل خوراکی یا قرص نیز در داروخانه‌ها موجود است و افرادی که از دیابت رنج می‌برند می‌توانند برای افزایش سریع سطح قند خون از آن استفاده کنند.
این ماده به دلیل برخورداری از قابلیت حلال بودن در آب و امکان جذب سریع آن توسط بدن انسان جایگزین بسیار مناسبی برای ساکارز و انواع دیگر قندهاست. چرا که برخلاف آنها به آنزیم‌های گوارشی برای هضم شدن نیاز ندارد و بلافاصله جذب سلول‌های بدن می‌شود.
برخورداری از میزان کالری بالا در کنار قابلیت جذب آسان باعث شده تا این ماده به عنوان یک مکمل غذایی محبوب در بدنسازی مورد استفاده قرار گیرد. قرص‌ها و ژل‌های دکستروز در افزایش عضله و همچنین افزایش وزن ورزشکاران بسیار کارآمد و اثربخش هستند.
از دیگر کاربردهای دکستروز این است که به شکل سرم و در روند درمان بیماری هیپوگلیسمی نیز استفاده می‌شود. سرم دکستروز ٣٣.٣ درصد برای درمان شوک انسولین و همچنین جهت تأمین کربوهیدرات بدن کسانی که به هر دلیلی قادر به غذا خوردن نیستند نیز استفاده می‌شود. از این سرم علاوه بر این در درمان مسمومیت الکلی نیز استفاده می‌گردد. تزریق وریدی این ماده در درمان پرکاری تیروئید، کلسیم بالا، کاهش تب و درمان پتاسیم خون بالا نیز به کار می‌رود. اخیرا در درمان بیماران مبتلا به کرونا نیز از سرم دکستروز ٥٠ درصد جهت تأمین کربوهیدرات بدن و جلوگیری از کم‌آبی بدن بیماران استفاده شده است.
انواع دکستروز
این ماده دارای دو نوع خشک و مایع است:
خشک: این نوع که به آن دکستروز پودری نیز گفته می‌شود فاقد آب است و به صورت کریستال یا پودر تولید می‌شود. دکستروز خشک یا دکستروز انهیدروس یک ماده‌ی جامد سفیدرنگ و شبیه به شکر است. این نوع از این ماده را کاملا مشابه با شکر می‌توان به عنوان افزودنی یا ماده‌ی اولیه در پخت و پز خوراکی‌های مختلف به کار برد. نکته‌ی مهم در استفاده از این نوع خشک پایین نگه داشتن دمای آن است. چرا که قرار گرفتن این ماده در معرض دمای بالا می‌تواند منجر به ایجاد بوی سوختگی در غذا شود. از این نوع در اشل صنعتی معمولا جهت شیرین کردن محصولات غذایی، افزایش زمان نگهداری آنها و تثبیت رنگ آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مایع: این نوع که به آن دکستروز آبدار یا شربتی یا مونوهیدرات نیز گفته می‌شود دارای دو ویژگی مهم افزایش نقطه‌ی انجماد و جذب رطوبت است. به همین دلیل از شربت دکستروز می‌توان جهت جلوگیری از یخ‌زدگی و یا برای سفت‌تر شدن محصولات استفاده نمود. این نوع در پروسه‌ی تولید محصولات غذایی باعث افزایش قوام و بافت و بهتر شدن طعم محصول و همچنین جلوگیری از شکرک زدن آن می‌شود. از ماده دکستروز مونوهیدرات همچنین در بستنی‌سازی، تولید انواع مربا و ژله و پخت نان نیز استفاده می‌شود. این ماده همچنین یکی از اجزای اصلی نوشابه‌های انرژی‌زا می‌باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص خرید دکستروز انهیدروس و خرید دکستروز مونوهیدرات، می‌توانید به وب‌سایت آواشیمی صبا مراجعه نمایید.
امیدواریم از این مطلب معرفی دکستروز و انواع آن بهره لازم را برده باشید.
